گاورنر آسانسور
گاورنر (Governor) یکی از اجزای اصلی و حیاتی سیستم ایمنی آسانسور است که وظیفه آن نظارت بر سرعت حرکت کابین و اطمینان از ایمنی سیستم در هنگام افزایش غیرمجاز سرعت است. این قطعه در صورتی که سرعت کابین از محدوده مجاز تجاوز کند، وارد عمل شده و سیستم ترمز ایمنی (پاراشوت) را فعال می‌کند تا از سقوط یا حرکت ناخواسته کابین جلوگیری کند.
گاورنر آسانسور یکی از مهم‌ترین اجزای ایمنی در آسانسور است که تضمین می‌کند کابین در سرعت‌های غیرمجاز به‌طور خودکار متوقف شود. این قطعه باید با دقت نصب و به‌صورت دوره‌ای نگهداری و تنظیم شود. انتخاب و استفاده از گاورنر باکیفیت، همراه با تعمیرات منظم، می‌تواند ایمنی سیستم آسانسور را به میزان قابل‌توجهی افزایش دهد و از بروز حوادث جلوگیری کند.
تعریف گاورنر آسانسور
گاورنر آسانسور یک وسیله مکانیکی یا الکترومکانیکی است که بر اساس سرعت حرکت کابین عمل می‌کند. اگر کابین آسانسور بیش از سرعت تعیین‌شده حرکت کند (به دلیل خرابی موتور، کابل‌ها یا عوامل دیگر)، گاورنر با قطع برق سیستم و فعال‌سازی ترمز ایمنی (پاراشوت)، حرکت آسانسور را متوقف می‌کند.
وظایف گاورنر آسانسور
1. کنترل سرعت آسانسور: پایش سرعت حرکت کابین یا وزنه تعادل در مسیر حرکت.
2. تشخیص افزایش سرعت غیرمجاز: اگر سرعت حرکت از حد مجاز بیشتر شود، گاورنر واکنش نشان می‌دهد.
3. فعال‌سازی سیستم ایمنی (پاراشوت): انتقال فرمان به مکانیزم پاراشوت برای توقف کابین در شرایط اضطراری.
4. قطع جریان برق موتور: در صورت افزایش سرعت، برق سیستم موتور را قطع می‌کند تا از ادامه حرکت جلوگیری شود.
اجزای اصلی گاورنر آسانسور
- چرخ گاورنر: وظیفه تشخیص سرعت کابل گاورنر و حرکت کابین را دارد و معمولاً از جنس فلز مقاوم ساخته شده و دارای شیارهایی برای هدایت کابل است.
- کابل گاورنر: کابلی که از چرخ گاورنر عبور کرده و به مکانیزم ترمز (پاراشوت) متصل است و معمولاً از جنس فولاد با مقاومت بالا ساخته می‌شود.
- گیره‌های محدودکننده سرعت: این گیره‌ها روی چرخ گاورنر نصب شده و در صورت تجاوز از سرعت مجاز، فعال می‌شوند.
- سوئیچ الکتریکی (سوئیچ ایمنی): در هنگام فعال‌شدن گاورنر، جریان برق سیستم موتور آسانسور را قطع می‌کند.
- مکانیزم فعال‌سازی پاراشوت: گاورنر از طریق کابل به سیستم ترمز ایمنی (پاراشوت) متصل است و در مواقع اضطراری پاراشوت را فعال می‌کند.
انواع گاورنر آسانسور
- گاورنر مکانیکی: عملکرد آن کاملاً بر پایه قطعات مکانیکی است و دارای چرخ و گیره‌های محدودکننده سرعت است که در سرعت‌های غیرمجاز، به‌صورت مکانیکی فعال می‌شوند.
- گاورنر الکترومکانیکی: ترکیبی از قطعات مکانیکی و الکترونیکی و دارای سنسورها و سوئیچ‌های الکتریکی برای افزایش دقت عملکرد.
مکانیزم عملکرد گاورنر آسانسور
1. پایش سرعت حرکت کابین یا وزنه تعادل: کابل گاورنر که به کابین یا وزنه تعادل متصل است، از روی چرخ گاورنر عبور می‌کند و حرکت کابین باعث چرخش چرخ گاورنر می‌شود و سرعت آن پایش می‌شود.
2. تشخیص سرعت غیرمجاز: در صورتی که سرعت از حد تعیین‌شده تجاوز کند، گیره‌های محدودکننده سرعت فعال می‌شوند.
3. قطع برق سیستم موتور: گاورنر سوئیچ ایمنی را فعال کرده و جریان برق موتور را قطع می‌کند.
4. فعال‌سازی پاراشوت: گاورنر از طریق کابل به پاراشوت متصل است و فعال‌شدن پاراشوت باعث قفل شدن کابین بر روی ریل‌ها و توقف کامل آن می‌شود.
استانداردها و محدوده سرعت گاورنر آسانسور
سرعت عملکرد گاورنر بر اساس استانداردها و نوع آسانسور تعیین می‌شود.
- آسانسورهای کششی: گاورنر باید در سرعتی بین 115 تا 120 درصد سرعت نامی آسانسور فعال شود.
- آسانسورهای هیدرولیک: معمولاً نیازی به گاورنر ندارند، مگر در شرایط خاص و حداکثر سرعت گاورنرها معمولاً در سرعت‌های بیش از 0.63 متر بر ثانیه فعال می‌شوند.
نکات نصب گاورنر آسانسور
- محل نصب: گاورنر معمولاً در موتورخانه آسانسور نصب می‌شود و کابل گاورنر از چرخ گاورنر عبور کرده و به پاراشوت متصل می‌شود.
- ارتفاع مناسب: نصب باید به گونه‌ای باشد که کابل گاورنر به‌راحتی و بدون پیچ‌خوردگی حرکت کند.
- تنظیم سرعت: تنظیم سرعت گاورنر باید دقیقاً بر اساس استاندارد سرعت آسانسور انجام شود.
- اتصال به تابلو فرمان: سوئیچ‌های الکتریکی گاورنر باید به‌درستی به تابلو فرمان متصل شوند تا در مواقع اضطراری عمل کنند.
مزایای استفاده از گاورنر آسانسور
- افزایش ایمنی: جلوگیری از سقوط یا حرکت ناخواسته کابین در صورت خرابی سیستم.
- کنترل سرعت دقیق: تشخیص سریع و دقیق سرعت غیرمجاز.
- هماهنگی با سیستم پاراشوت: تضمین عملکرد صحیح ترمز ایمنی در شرایط بحرانی
مشکلات رایج گاورنر آسانسور
- خرابی چرخ گاورنر: ممکن است به دلیل ساییدگی یا خرابی قطعات مکانیکی باشد.
- قطع کابل گاورنر: آسیب به کابل ممکن است عملکرد گاورنر و پاراشوت را مختل کند.
- تنظیم نادرست سرعت: اگر سرعت گاورنر به‌درستی تنظیم نشده باشد، ممکن است در شرایط اضطراری عمل نکند.
- خرابی سوئیچ الکتریکی: ممکن است به دلیل قطعی اتصالات یا مشکلات مدار، عملکرد گاورنر مختل شود.
نکات نگهداری و تعمیرات گاورنر آسانسور
- بازدید دوره‌ای: بررسی وضعیت چرخ گاورنر و کابل.
- روغن‌کاری قطعات: قطعات مکانیکی باید به‌صورت دوره‌ای روغن‌کاری شوند.
- تنظیم سرعت: تنظیم دقیق سرعت گاورنر باید توسط تکنسین‌های مجرب انجام شود.
- تست عملکرد: سیستم گاورنر باید در فواصل منظم آزمایش شود تا از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل شود.
- تعویض قطعات فرسوده: در صورت خرابی یا فرسودگی، قطعات باید فوراً تعویض شوند.
